Χρήσιμοι κανόνες Γραμματικής (1)

Τα ουδέτερα ονόματα που τελειώνουν σε -ι γράφονται με γιώτα εκτός από τα: βράδυ (βράδια), στάχυ, δάκρυ, δόρυ (δόρατα), δίχτυ, οξύ (οξέα) π.χ. το παιδί.


Ρήματα που τελειώνουν σε -ίζω, έχουν αόριστο σε -ισα π.χ. χτίζω - έχτισα. Ρήματα που τελειώνουν σε -ώ έχουν αόριστο σε -ησα π.χ. κτυπώ - κτύπησα. Ρήματα που τελειώνουν σε -ομαι, έχουν αόριστο σε -ηκα π.χ. δέχομαι - δέχτηκα.


Οι μετοχές που λήγουν σε -οντας, όταν τονίζεται το -ο, γράφονται με ωμέγα,
ενώ όταν δεν τονίζεται, γράφονται με όμικρον π.χ. χτυπώ - χτυπώντας, παίζω - παίζοντας.



Τα πρόσωπα  εγώ, εσύ, αυτός-ή-ό, αυτοί, έχουν κατάληξη -αι στην παθητική
φωνή, ενώ τα πρόσωπα εμείς, εσείς, έχουν κατάληξη -ε στην ενεργητική και παθητική φωνή.


Οι μετοχές που λήγουν σε -μένος γράφονται με δύο μ όταν το ρήμα (α΄συζυγίας) έχει χαρακτήρα (το τελευταίο γράμμα πριν την κατάληξη)  π, β, φ, φτ και πτ π.χ. βάφω - βαμμένος.


Όλα τα ρήματα σε -άβω γράφονται με -β εκτός από τα: παύω - αναπαύω. 


Όλα τα ρήματα σε -εύω γράφονται με -ευ εκτός από τα: κλέβω - σέβομαι.


Όλα τα ρήματα σε -ίζω γράφονται με -ι, εκτός από τα: πρήζω, πήζω (στερεοποιώ υγρά), αναβλύζω (βγάζω υγρό), γογγύζω (γκρινιάζω), δακρύζω, κατακλύζω (πλημμυρίζω), κελαρύζω (ηχώ ευχάριστα καθώς κυλώ) , συγχύζω (εξοργίζω, μπερδεύω), σφύζω (είμαι ακμαίος), δανείζω, αθροίζω.


Όλα τα ρήματα σε -αίνω γράφονται με -αι εκτός από τα: δένω, μένω, πλένω.


 Όλα τα ρήματα σε -έρνω γράφονται με -ε εκτός από το : παίρνω.


 Όλα τα ρήματα σε -ιάζω γράφονται με -ι εκτός από τα: αδειάζω, μοιάζω, μονοιάζω, νοιάζομαι, χρειάζομαι.  

Μαραθώνιος Δρόμος

   Ο Μαραθώνιος Δρόμος είναι αγώνας αντοχής δρόμου κάλυψης επίσημης απόστασης 42,195 χιλιομέτρων, που περιλαμβάνεται στα σύγχρονα ολυμπιακά αθλήματα.

   Ο Μαραθώνιος προέρχεται από την ιστορία του Φειδιππίδη, ενός Έλληνα αγγελιοφόρου. Σύμφωνα με αυτήν, ο Μιλτιάδης, αμέσως μετά την περίφημη μάχη του Μαραθώνα, απέστειλε τον Φειδιππίδη, που θεωρούνταν ο ταχύτερος τότε ημεροδρόμος του αθηναϊκού στρατού, από το πεδίο του Μαραθώνα στην Αθήνα, για να αναγγείλει τη νίκη κατά των Περσών. Λέγεται, ότι έτρεξε όλη την απόσταση χωρίς διακοπή και μπήκε στη Συνέλευση της Βουλής, όπου αναφώνησε "Νενικήκαμεν" (νικήσαμε), πριν καταρρεύσει και πεθάνει, οπότε και γεννήθηκε η ιδέα της δημιουργίας μίας διαδρομής με αυτήν ακριβώς την απόσταση.

   Ο Πρώτος επίσημος Ολυμπιακός Μαραθώνιος διεξήχθη την 5η ημέρα των Ολυμπιακών Αγώνων του 1896 στην Αθήνα.

Εποχές και μήνες

      Για να ξαναθυμηθούμε λίγο τις εποχές και τους μήνες.

 

Τα σημεία στίξης

    Όταν γράφουμε, στο τέλος των λέξεων ή των προτάσεων βάζουμε κάποια σημάδια που μας βοηθούν να διαβάσουμε σωστά το κείμενο και να καταλάβουμε καλύτερα το νόημά του. Τα σημάδια αυτά ονομάζονται σημεία στίξης και τα βασικότερα είναι τα ακόλουθα: η τελεία ( . ), το κόμμα ( , ), το ερωτηματικό ( ; ), το θαυμαστικό ( ! ), τα αποσιωπητικά ( ... ), η διπλή τελεία ( : ), τα εισαγωγικά ( <<  >> ), η παύλα ( - ), η παρένθεση ( ), η άνω τελεία ( * ), η διπλή παύλα ( -  - ), η απόστροφος  ( ' ) και το ενωτικό ( - ).


Η τελεία ( . ) μπαίνει στο τέλος μιας πρότασης που έχει ολοκληρωμένο νόημα, με σκοπό να σταματήσει για λίγο η φωνή μας. Κατόπιν συνεχίζουμε με κεφαλαίο γράμμα. 
Το κόμμα ( , ) χρησιμοποιείται για να κάνουμε μια μικρότερη παύση από ό,τι με την τελεία.
Το ερωτηματικό ( ; ) μπαίνει στο τέλος κάθε ερωτηματικής πρότασης.
Το θαυμαστικό ( ! ) μπαίνει μετά από επιφωνήματα ή φράσεις που εκφράζουν συναισθήματα.
Τα αποσιωπητικά ( ... ) μπαίνουν όταν δε θέλουμε να συνεχίσουμε τον λόγο μας και τον αφήνουμε μισοτελειωμένο.
Η διπλή τελεία ( : ) μπαίνει όταν γράφουμε τα λόγια κάποιου όπως τα είπε, όταν εξηγούμε κάτι ή όταν απαριθμούμε πράγματα.
Τα εισαγωγικά (<<   >>)  μπαίνουν για να κλείσουν τα ακριβή λόγια κάποιου, διάφορες εκφράσεις ή τίτλους.
Η παύλα ( - ) χρησιμοποιείται στον διάλογο για να δηλώσει την αλλαγή του προσώπου που μιλάει.
Η παρένθεση (   ) χρησιμοποιείται για να ξεχωρίσει μια λέξη ή φράση που συμπληρώνει το νόημα.
Η άνω τελεία ( * ) χρησιμεύει για να σταματήσουμε για λίγο το λόγο μας, περισσότερο από το κόμμα και λιγότερο από την τελεία.
Η διπλή παύλα ( - - ) χρησιμοποιείται όπως και η παρένθεση, αλλά σε περιπτώσεις που οι πληροφορίες θεωρούνται πιο σημαντικές.
Η απόστροφος ( ' ) χρησιμεύει στα πάθη των φωνηέντων δηλαδή στην έκθλιψη, στην αφαίρεση και στην αποκοπή, όπου μπαίνει στη θέση του φωνήεντος που φεύγει.
Το ενωτικό ( - ) είναι πιο μικρό από την παύλα και χρησιμοποιείται για να χωρίσει μια λέξη που δε χωράει στο τέλος της γραμμής.


Βάλε στο παρακάτω παραμύθι τα σημεία στίξης που λείπουν:

Η αλεπού και ο λέλεκας

 

Μια φορά ένας λέλεκας ήθελε να κάνει στην αλεπού τραπέζι  Πήρε λοιπόν έναν κουτρούλα γάλα  τον έβαλε πάνω σε μια πέτρα κι έβαζε μέσα τη μύτη του κι έπινε το γάλα  Σαν έβγαζε τη μύτη του όξω για να πάρει την ανάσα του  έσταζε λιγάκι γάλα  το έγλειφε η αλεπού 

Σαν ήπιε ο λέλεκας καλά  καλά το γάλα   είπε στην αλεπού

 Ήπιες δα   συντέκνισσα  γάλα  Χόρτασες 

 Ήπια  λέει  χόρτασα  Και σε έχω κι εγώ καλεσμένον αύριο να σε φιλέψω 

Έκαναν δα το λόγο τους  ανταμώθηκαν πρωί πρωί σε μια ράχη  Η αλεπού έφερε κι αυτή έναν κουτρούλα γάλα  Πάει σε μια πλάκα μεγάλη  έπειτα τον χτυπά απάνω  έσπασε  χύθηκε το γάλα πάνω στην πλάκα  Έπιασε η αλεπού το έγλειφε  χτύπαε ο λέλεκας τη μύτη του πάνω στην πλάκα αδιαφόρετα 

Ρώτησε δα ύστερα κι η αλεπού  

  Ε  σύντεκνε  λέει  ήπιες δα γάλα  Χόρτασες 

     Λέγε συντέκνισσα επίτηδες το έκανες   

Τότες η αλεπού του είπε 

   Κατά πού μου πούλησες  σύντεκνε  αγόρασες

Τα σημεία στίξης

Τροχαία Γραμμάτων

ΚΩΔΙΚΑΣ ΓΡΑΦΙΚΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

1. Στην αρχή της πρότασης κυκλοφορούν μόνο τα μεγάλα γράμματα (κεφαλαία).

2. Όλες οι λέξεις πρέπει να κρατάνε μεταξύ τους τις κανονικές αποστάσεις για να αποφεύγονται τα τρακαρίσματα (κρατάτε τις αποστάσεις σας).

3. Για προσωρινό σταμάτημα ή παρκάρισμα, χρηιμοποιείτε πάντα τα σήματα της τροχαίας (κόμματα, παρενθέσεις, εισαγωγικά ...).

4. Σταματάμε υποχρεωτικά στα κόκκινα φανάρια (τελείες). Κάθε παράβαση τιμωρείται με πρόστιμο διόρθωσης.

5. Όλα τα γράμματα και οι λέξεις πρέπει να κυκλοφορούν στην ίδια λωρίδα κυκλοφορίας (ίσια). Αν βρεθεί γράμμα έξω από τον δρόμο (γραμμή) ή με κίνδυνο να αναποδογυρίσει, τιμωρείται αυστηρά.

6. Όποια λέξη δεν έχει βάλει το ανάλογο βάρος του τόνου στο σωστό σημείο, υποχρεώνεται να σταματήσει και να βάλει αμέσως σωστά τον τόνο. Απαγορεύεται αυστηρά να τον ξεχνάμε!

7. Τα μεγάλα φορτηγά (μεγάλες λέξεις) που δε χωράνε στην άκρη της γραμμής και πρέπει να παρκάρουν τη ρυμούλκα τους, είναι υποχρεωμένα να υπακούσουν στον κανονισμό της παύλας (-).

8. Όλοι οι οδηγοί πρέπει να προσέχουν τα σήματα της τροχαίας (  )  -   <<    >>  .....   !   ;   ,   .   :

9. Όποια οχήματα (λέξεις) λερώνουν (μουντζουρώνουν) τους δρόμους (γραμμές), υποχρεώνονται να τους καθαρίζουν αμέσως με τις γόμες (σβήστρες) τους. 

10. Κάθε όχημα (λέξη) που θα συλλαμβάνεται από την τροχαία με παράνομο φορτίο (ορθογραφικό λάθος), θα στέλνεται αμέσως στην υπηρεσία ορθογραφίας βασικών λέξεων για διόρθωμα του φορτίου (λάθους).

Τέλος για οποιαδήποτε βλάβη ή ατύχημα (απορία ή σφάλμα) την ώρα της κυκλοφορίας των οχημάτων (λέξεων), καλέστε αμέσως τη γραφική (οδική) βοήθεια των τροχονόμων (του δασκάλου ή της δασκάλας σας).

                                                                                     Η ΤΡΟΧΑΙΑ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ